Συνέντευξη του Προέδρου της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) κ. Χρίστου Μιχαηλίδη στo Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ)
1. Αναλαμβάνετε την προεδρία της ΟΕΒ σε μια δύσκολη κατά γενική ομολογία συγκυρία, καθώς η οικονομία βρίσκεται εν μέσω ύφεσης. Ποιες οι προτεραιότητες που θέτετε και πως ιεραρχείτε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μέλη σας;
Οι προκλήσεις που προκάλεσε η οικονομική ύφεση αναπόφευκτα αντικατοπτρίζονται τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην κυπριακή κοινωνία ευρύτερα, γι’ αυτό θα επικεντρώσουμε τις προσπάθειες μας σε τρεις βασικούς άξονες:
(α) Την επανεκκίνηση της οικονομίας και την δημιουργία συνθηκών ανάπτυξης, θέσεων εργασίας και ευημερίας.
(β) Την ανασυγκρότηση δυνάμεων της οικονομίας με επίκεντρο την ιδιωτική πρωτοβουλία παράλληλα με τον ανασχεδιασμό του οικονομικού μας μοντέλου, την προσέλκυση επενδύσεων, την επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων, την εξυγίανση του τραπεζικού συστήματος, την ενδυνάμωση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων κ.α.
(γ) Την προώθηση καινοτόμων πρακτικών, κινήτρων και ουσιαστικών μέτρων για επιβίωση και ανάπτυξη των επιχειρήσεων.
Για την ΟΕΒ η οικονομική ανάκαμψη και η αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων αρχίζει από τις επιχειρήσεις. Για αυτό ακριβώς τον λόγο θα πρέπει να δοθεί άμεση προτεραιότητα στη διασφάλιση της βιωσιμότητας τους, στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και στη διαμόρφωση αναπτυξιακού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις.
2. Πως σκοπεύετε να κινηθείτε προκειμένου να απαμβλύνετε τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μέλη της ΟΕΒ, που δημιούργησε η οικονομική κρίση και η έλλειψη ρευστότητας;
Η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, η προώθηση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων και η προσέλκυση επενδύσεων, ιδιαίτερα από το εξωτερικό, θα ενισχύσουν τη ρευστότητα και θα απαμβλύνουν τα προβλήματα που προκάλεσε η οικονομική κρίση. Για αναθέρμανση της επιχειρηματικότητας θεωρούμε σημαντική τη συμβολή του κράτους το οποίο θα πρέπει να στηρίξει τις επιχειρήσεις με την μείωση της γραφειοκρατίας, παροχή κινήτρων για εφαρμογή καινοτόμων και ευφάνταστων πρακτικών, κ.α.
Η προώθηση της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων μπορεί να γίνει ταυτόχρονα με πολλούς τρόπους. Η διευκόλυνση των κυπριακών επιχειρήσεων να αναλάβουν κατασκευαστικά έργα ή μέρος τους σε χώρες του εξωτερικού θα φέρει σημαντικά έσοδα στην οικονομία και θα δώσει εργασία σε αρκετούς κύπριους.
Η προώθηση της εξαγωγής προϊόντων και υπηρεσιών μπορεί να γίνει με κινητροποίηση και με την έμπρακτη βοήθεια κυρίως του Υπουργείου Εμπορίου ακόμα και των πρεσβευτών μας στο εξωτερικό.
Όσον αφορά την προσέλκυση επενδύσεων θεωρούμε πως η χαλάρωση και σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων στις συναλλαγές και η συνεχής αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Κυπριακής οικονομίας συμβάλουν θετικά προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της αξιοπιστίας της Κυπριακής οικονομίας, κάτι το οποίο είναι πολύ σημαντικό για τους επενδυτές. Ευελπιστούμε ότι οι προσπάθειες που καταβάλλονται από την κυβέρνηση για προσέλκυση ξένων επενδύσεων με καλύτερη στόχευση θα φέρουν σύντομα αποτέλεσμα. Η ΟΕΒ έκφρασε ήδη τη θέληση και τη προθυμία της να συνδράμει στην προσπάθεια για προσέλκυση ξένων επενδύσεων μέσω των επιχειρηματικών αποστολών στο εξωτερικό καθώς και αποστολών κατά τις επίσημες επισκέψεις του Προέδρου της Δημοκρατίας σε συγκεκριμένες χώρες.
3. Έχουν εξαγγελθεί διάφορα μέτρα που αναμένεται να ενισχύσουν τη ρευστότητα στην οικονομία (εμπλοκή EBRD, διαρθρωτικά ταμεία, δανειοδοτήσεις ΜμΕ από ΕΤΑ και ΕΤΕπ μέσω των τραπεζών). Είστε ικανοποιημένοι από τις εξαγγελίες αυτές αλλά και από τις διαδικασίες που έχουν ανακοινωθεί για τη σύναψη αυτών των δανείων ή βλέπετε κάποια προβλήματα που θα πρέπει να επιλυθούν για διευκόλυνση της διαδικασίας; Σε ποιο βαθμό αναμένετε να ωφεληθούν οι κυπριακές επιχειρήσεις από την υλοποίηση αυτών των εξαγγελιών;
Η αποκατάσταση των συνθηκών για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την εφαρμογή του μνημονίου της Τρόικας αλλά και για την ίδια την επιβίωση των επιχειρήσεων οι οποίες αποτελούν και το κύτταρο ανάπτυξης της οικονομίας μας. Επιπλέον, με τις τράπεζες να έχουν ένα σημαντικό μέρος των κεφαλαίων τους δεμένα σε μη εξυπηρετούμενα δάνεια και για την ίδια την ανακεφαλαιοποίηση τους, υπάρχει μια κρίσιμη έλλειψη της ικανότητας δανειοδότησης για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.
Η εξωτερική χρηματοδότηση είναι απαραίτητη για την υποστήριξη μεγαλύτερων επενδύσεων μικρής κλίμακας, συμπεριλαμβανομένης της αναβάθμισης και επέκτασης της υποδομής για την υποστήριξη πρωτοβουλιών του ιδιωτικού τομέα σε τομείς ανάπτυξης όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η εκμετάλλευση των σημαντικών υπεράκτιων αποθεμάτων φυσικού αερίου, διάφορες μορφές τουρισμού, κλπ.
Είναι γεγονός ότι τον τελευταίο καιρό έχει εξαγγελθεί αριθμός συμφωνιών με ξένες τράπεζες με στόχο την ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων και κατ’ επέκταση της οικονομίας μας. Σίγουρα είναι ένα πολύ θετικό βήμα προς την ορθή κατεύθυνση το οποίο και επικροτούμε. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το γεγονός πολλές επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή έχουν σοβαρότατα οικονομικά προβλήματα και χρησιμοποιούν όλες τους τις δυνάμεις για να παραμείνουν στην αγορά. Προς αυτές τις επιχειρήσεις η προσοχή και το ενδιαφέρον της ΟΕΒ είναι ακόμα πιο έντονο.
Ιδιαίτερης σημασίας είναι η σωστή αξιοποίηση της EBRD που θα διαθέσει κεφάλαια και για τον ιδιωτικό τομέα.
4. Για να επέλθει η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας είναι απαραίτητο να αναλάβει δράση η ιδιωτική πρωτοβουλία καθώς ο δημόσιος τομέας αδυνατεί να το πράξει λόγω των μεγάλων περικοπών στις δημόσιες δαπάνες. Πως μπορεί να ενισχυθεί η ιδιωτική πρωτοβουλία και σε ποιους τομείς και ειδικότερα σε ποια έργα που προγραμματίζονται θα μπορούσε να εμπλακεί ο κύπριος επιχειρηματίας;
Όπως συνηθίζεται να λέγεται, «η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες». Έτσι και στη δική μας περίπτωση, οι συνθήκες που δημιουργούνται συνεπεία της κρίσης προσφέρουν ευκαιρίες που αν αξιοποιηθούν σωστά θα αποτελέσουν την απαρχή νέων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών με τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης.
Η μεγάλη διαθεσιμότητα ανθρώπινου δυναμικού νεαρής ηλικίας και ψηλού μορφωτικού επιπέδου ανοίγει το δρόμο για ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας βασισμένη στην έρευνα και την καινοτομία. Η διεθνής τάση δημιουργίας νέων επιχειρήσεων (startup) από νέους βλέπουμε ότι βρίσκει πρόσφορο έδαφος και στον τόπο μας. Η ευρεία χρήση της τεχνολογίας σε τέτοιου είδους επιχειρήσεις δίνει στον επιχειρηματία το πλεονέκτημα να προβληθεί διεθνώς και να αποκτήσει γρήγορα πελάτες και πέρα από τα σύνορα του νησιού μας.
Ένας τομέας με τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης είναι φυσικά και αυτός της ενέργειας. Ήδη αρκετές εταιρείες κολοσσοί στην εξόρυξη και εκμετάλλευση πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν εγκατασταθεί στην Κύπρο και αναμένεται ότι θα συνεργαστούν στενά με τους κύπριους επιχειρηματίες για την ανάπτυξη των εργασιών τους.
Παράλληλα, η προσπάθεια που καταβάλλεται για επέκταση της τουριστικής περιόδου της Κύπρου προνοεί την ανάπτυξη έργων υποδομής διαφόρων κατηγοριών όπως είναι η δημιουργία casino resort. Η περαιτέρω ανάπτυξη του θρησκευτικού, ιατρικού, αθλητικού και συνεδριακού τουρισμού κλπ, δίνει την ευκαιρία για δημιουργία θέσεων εργασίας στον τουριστικό τομέα ακόμα και σε εποχές που το κλίμα δεν είναι ιδιαίτερα ζεστό.
5. Έχει λεχθεί ότι τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια των μελών της ΟΕΒ αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πως αντιμετωπίζει η ΟΕΒ αυτό το ζήτημα; Γίνονται ενέργειες από δικής σας πλευράς προς τις τράπεζες για επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ των δυο πλευρών;
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο δανεισμός αποτελεί σήμερα ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας και ειδικότερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Έχουμε επανειλημμένα τονίσει ότι αυτοί που έχουν τη δυνατότητα θα πρέπει να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους χωρίς άλλη καθυστέρηση. Πρέπει οι τράπεζες να προχωρήσουν με πιο γρήγορους ρυθμούς σε αναδιαρθρώσεις των βιώσιμων δανείων και να κάνουν ότι μπορούν για να εισπράξουν από οφειλέτες που αδυνατούν να αποπληρώσουν τα δάνεια τους.
Σημασία έχει να γίνεται ειλικρινής διάλογος μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων αφού σίγουρα στόχος των τραπεζών δεν είναι το κλείσιμο επιχειρήσεων αλλά η βιωσιμότητα τους ώστε να πάρουν το λαβείν τους.
Πιστεύω ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να μην είναι τόσο μεγάλο ο ορισμός των μη εξυπηρετούμενων δανείων, το οποίο αποτελεί σημαντικό σημείο διαβούλευσης δεν ήταν αυτός που είναι σήμερα. Εάν εφαρμόζαμε τον ορισμό που ακολουθούσε η πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών, τα πράγματα θα ήταν σαφώς καλύτερα για τις τράπεζες και τους οφειλέτες.
6. Υπάρχει κοινωνική απαίτηση για εργοδότηση Κυπρίων εργαζομένων, εν μέσω της υψηλής ανεργίας που υπάρχει στην Κύπρο. Ωστόσο, τη στιγμή που η ξενοδοχειακή βιομηχανία αλλά και άλλοι τομείς της οικονομίας γίνονται αποδέκτες σειράς κινήτρων για ενίσχυση και επαναδραστηριοποίηση, διαπιστώνεται ότι εξακολουθούν να εργοδοτούνται κοινοτικοί αλλοδαποί. Επιπλέον υπάρχουν πληροφορίες ότι μεταφέρονται στην Κύπρο κοινοτικοί για εργοδότηση την καλοκαιρινή περίοδο. Ποιους χειρισμούς μπορεί να κάνει ή ήδη κάνει η ΟΕΒ για αυτό το ζήτημα;
Είναι και δική μας επιθυμία η εργοδότηση Κυπρίων, όπου αυτό είναι δυνατό. Για αυτό το λόγο η ΟΕΒ ενημερώνει ανελλιπώς τον επιχειρηματικό κόσμο για τα διάφορα σχέδια στήριξης της απασχόλησης που κατά καιρούς εξαγγέλλονται από το Υπουργείο Εργασίας και τα ενθαρρύνει να τα αξιοποιούν.
Σε ότι αφορά ειδικότερα τη ξενοδοχειακή βιομηχανία, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις ιδιαιτερότητες της. Το μεγαλύτερο μέρος του τουριστικού ρεύματος αποτελείται από μη ελληνόφωνους ενώ υπάρχουν ξενοδοχειακές μονάδες που είναι κλεισμένες από ξένους επισκέπτες για ολόκληρη την τουριστική περίοδο. Η ΟΕΒ στηρίζει τα εθελοντικά μέτρα που θα ενθαρρύνουν την απασχόληση Κυπρίων όχι μόνο στην ξενοδοχειακή βιομηχανία αλλά σε ολόκληρο το οικονομικό φάσμα.
Πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη μας πως ανήκουμε πλέον στην ΕΕ όπου οι διακρίσεις στην απασχόληση απαγορεύονται και δεν πρέπει να ενεργούμε με τρόπο που να εκθέτουμε τη χώρα μας ή να βλάπτουμε τα συμφέροντά της. Εμείς στηρίζουμε όλα τα μέτρα που ενθαρρύνουν την απασχόληση των συμπατριωτών μας, νοουμένου πως αυτά είναι εθελοντικού χαρακτήρα και δεν παραβιάζουν το κοινοτικό κεκτημένο. Σε αντίθετη περίπτωση θα δημιουργηθούν ανεπιθύμητες επιπτώσεις που θα προσθέσουν στα υπάρχοντα προβλήματα της οικονομίας.
7. Έχουν ληφθεί κάποια μέτρα για αντιμετώπιση της αδήλωτης εργασίας, όπως είναι η εισαγωγή της “Βεβαίωσης έναρξης απασχόλησης μισθωτού”. Ποια μέτρα στηρίζει η ΟΕΒ για την πάταξη του φαινομένου;
Η ΟΕΒ χωρίς καμία αναστολή ή επιφύλαξη τάσσεται υπέρ της πάταξης της αδήλωτης εργασίας η οποία ζημιώνει τις νομοταγείς επιχειρήσεις λόγω του αθέμιτου ανταγωνισμού, πλήττει τους εργαζόμενους και στερεί πολύτιμους πόρους από τα διάφορα ταμεία του κράτους. Πρόκειται για ένα πολύ δυσάρεστο φαινόμενο που πρέπει να καταπολεμηθεί αποτελεσματικά.
Την αποκλειστική ευθύνη πάταξης του έχουν οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους. Εμείς ενημερώνουμε συνεχώς τις επιχειρήσεις και ήμασταν ένθερμος υποστηρικτής της εισαγωγής της ‘Βεβαίωσης Έναρξης Απασχόλησης Μισθωτού ως ένα μέτρο πάταξης της αδήλωτης εργασίας.
8. Η ΟΕΒ έχει ταχθεί υπέρ της φιλελευθεροποίησης του ωραρίου των καταστημάτων. Επί τούτου έχουν υπάρξει πολλές αντιδράσεις από πλευράς συντεχνιών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αλλά και καταγγελίες ότι το μέτρο εξυπηρετεί μια δεκάδα μεγαλοεπιχειρηματιών. Πώς σχολιάζετε;
Οι αντιδράσεις που έχουν προκύψει από πλευράς μιας μικρής μερίδας καταστηματαρχών είναι υπερβολικές και αδικαιολόγητες και σίγουρα δεν είναι ενδεικτικές του συνόλου του τομέα του λιανικού εμπορίου. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν είναι σημερινά και σίγουρα δεν οφείλονται στην επέκταση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων.
Ο καταναλωτής, τόσο ο εγχώριος όσο και ο ξένος επισκέπτης, έχουν αγκαλιάσει τα νέα ωράρια λειτουργίας των καταστημάτων τα οποία ανταποκρίνονται στους σύγχρονους ρυθμούς ζωής και αυτό ουδείς το έχει αμφισβητήσει. Παράλληλα, βελτιώνουν το τουριστικό προϊόν, καταργούν γνωστές στρεβλώσεις στην οικονομία και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Υπενθυμίζω πως η αξιοποίηση των διευρυμένων ωραρίων είναι σε εθελοντική βάση και είναι δικαίωμα του κάθε επιχειρηματία να λειτουργεί την επιχείρησή του όπως ο ίδιος κρίνει μέσα στα πλαίσια του νόμου. Θεωρούμε το μέτρο επιτυχές αφού έχει δημιουργήσει χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας σε μια περίοδο που η ανεργία καλπάζει. Επιθυμία μας είναι η μόνιμη θεσμοθέτησή του.
9. Έχετε δει να αλλάζει κάτι σε ό, τι αφορά τη μείωση της γραφειοκρατίας και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από το δημόσιο ή διαπιστώνετε ότι η κατάσταση παραμένει στα ίδια επίπεδα;
Δυστυχώς παρατηρούμε ότι παρ’ όλες τις προσπάθειες για μείωση της γραφειοκρατίας η ουσία είναι ότι το πρόβλημα παραμένει σοβαρό και να αποτελεί μεγάλο εμπόδιο για τις επιχειρήσεις. Θετικά βήματα έχουν σίγουρα γίνει έστω και με αργούς ρυθμούς αλλά η οικονομική κρίση που ταλανίζει τον τόπο μας θα έπρεπε να ηχήσει για καλά το καμπανάκι για λήψη ριζικών αποφάσεων. Η μείωση της γραφειοκρατίας, η απλοποίηση αχρείαστων και χρονοβόρων διαδικασιών, η ενοποίηση νομοθεσιών και γενικά η προώθηση του εκσυγχρονισμού του δημοσίου, είναι άκρως απαραίτητα. Δυστυχώς η θέση του Επιτρόπου Μεταρρύθμισης της Δημόσιας Υπηρεσίας που θα μπορούσε να συμβάλει θετικά προς την κατεύθυνση αυτή, παραμένει κενή για δεύτερη φορά σε ένα περίπου χρόνο. Εύχομαι πολύ σύντομα να έχουμε νέο Επίτροπο ο οποίος θα αναλάβει άμεσα έργο.
