Προκλήσεις για την εξοικονόμηση ενέργειας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ)
Παναγιώτης Καστανιάς
Λειτουργός Τμήματος Ενέργειας & Περιβάλλοντος
Ομοσπονδία Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ)
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) έχουν αναγνωρισθεί ως ο πιο δύσκολος στόχος στην προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας. Οι κύριοι λόγοι σχετίζονται με τη διαφορετικότητα τους: δραστηριοποιούνται σε όλους τους κλάδους οικονομικής δραστηριότητας, στεγάζονται σε διαφορετικούς τύπους κτιρίων, μπορεί να απασχολούν από ένα-δύο άτομα έως να απασχολούν μέχρι 250 άτομα με βιομηχανική δραστηριότητα. Η κατανόηση για την κατανάλωση ενέργειας σε αρκετές περιπτώσεις μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είναι περιορισμένη: σε ποια σημεία της επιχείρησης καταναλώνονται τα μεγαλύτερα ποσά ενέργειας, πότε αυτά καταναλώνονται κλπ. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις ορίζονται μόνο με μία παράμετρο σύμφωνα με Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς: το μέγεθος τους (να απασχολούν λιγότερα από 250 άτομα και ο ετήσιος κύκλος εργασιών να είναι μικρότερος από 50 εκατομμύρια Ευρώ ή το σύνολο του ισολογισμού να είναι μικρότερος από 43 εκατομμύρια Ευρώ). Στην Κύπρο οι ΜμΕ αποτελούν το 99,9% των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων και μόλις το 0,1% είναι μεγάλες επιχειρήσεις και εξ αυτών το 93,6% είναι πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Ο ρόλος των ΜμΕ στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχει αναγνωρισθεί από την Συμφωνία των Παρισίων (UNFCCC, 2015), για τη συνεισφορά τους στην συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Όμως οι ΜμΕ έχουν να αντιμετωπίσουν προκλήσεις όπως, η περιορισμένη ικανότητα τους για οικονομίες κλίμακας, μη πρόσβαση σε ικανοποιητική πληροφόρηση, βρίσκονται μακριά από τα κέντρα λήψης αποφάσεων, αντιμετώπιση δυσκολιών στο να χειρίζονται κανονισμούς και νόμους και γενικότερα να αντιμετωπίζουν τα διοικητικά εμπόδια και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση είναι ακριβότερη απ’ ότι των μεγάλων επιχειρήσεων. Επίσης, αναφορικά με την εξοικονόμηση ενέργειας, έρευνα της Ομοσπονδίας Εργοδοτών & Βιομηχάνων (ΟΕΒ), δείχνουν ότι η ανώτερη διοίκηση των ΜμΕ αρκετές φορές δεν έχει τις απαιτούμενες γνώσεις για να αξιολογεί τα οφέλη από την υλοποίηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας.
Η ίδια έρευνα της ΟΕΒ που διενεργήθηκε τον Ιανουάριο του 2020, στα πλαίσια υλοποίησης ευρωπαϊκού προγράμματος SMempower efficiency που χρηματοδοτείται από το Ορίζοντας 2020, αναφορικά με την εξοικονόμηση ενέργειας στις κυπριακές ΜμΕ, έδειξε ότι:
- Το 53% πιστεύει ότι ο λογαριασμός ενέργειας της επιχείρησης είναι ψηλός, αν και η πλειοψηφία των επιχειρήσεων δεν διαθέτει συστήματα ξεχωριστής καταγραφής της κατανάλωσης ηλεκτρισμού, υγραερίου ή πετρελαίου.
- Το 36% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν υλοποιήσει τα τελευταία δύο χρόνια μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας και το 25% έχει λάβει μέτρα χαμηλού κόστους όπως η ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση του προσωπικού.
- Το 66% προτίθεται τα επόμενα τρία χρόνια να επενδύσει σε μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, αξιοποιώντας κυρίως ίδια κεφάλαια.
- Η μείωση των λογαριασμών ενέργειας αποτελεί τον κύριο λόγο για μία επιχείρηση ώστε να προχωρήσει σε μέτρα βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης. Σημαντική θεωρείται επίσης και η βελτίωση της εικόνας της επιχείρησης καθώς και η ευαισθητοποίηση προς την κλιματική αλλαγή.
- Οι χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες καθώς και οι δυσκολίες στην χρηματοδότηση αποτελούν τα μεγαλύτερα εμπόδια για την υλοποίηση μέτρων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης στις κυπριακές επιχειρήσεις.
- Παρόλο που μερικές επιχειρήσεις (22%) θέτουν ως προτεραιότητα τους τις επενδύσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης, συνήθως οι επενδύσεις αυτές αξιολογούνται από τη διοίκηση με τα ίδια κριτήρια όπως για όλες τις άλλες επενδύσεις δηλαδή, το χαμηλό κόστος και η μικρή περίοδος αποπληρωμής και όχι με το κόστος κύκλου ζωής.
Οι πολιτικές για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στις ΜμΕ, θα πρέπει να επικεντρωθούν στην προώθηση εφαρμογής νέων καινοτόμων τεχνολογιών, τεχνολογιών πληροφορικής, αυτοματισμών, αλλά και μέτρα πολιτικής και υποστήριξης, όπως φοροαπαλλαγές, διευκόλυνση στην πρόσβαση σε χρηματοδότηση, εφαρμογή προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, βελτίωση της πρόσβασης στην πληροφορία και απλοποίηση των διαδικασιών αξιοποιώντας την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση.
